Welke opleiding past bij mij? 7 tips om een passende studiekeuze te maken!

Welke opleiding past bij mij is een veelvoorkomende vraag van scholieren in het eindexamenjaar. Een enkeling weet exact wat hij of zij wil, het meerendeel twijfelt of heeft helemaal geen idee. Aangezien de meesten niet direct professionele hulp inschakelen (en dat snap ik, eerst zelf doen 😉), is het verstandig om tijdig te starten met de zoektocht naar een opleiding die past bij de persoonlijkheid. Hoe je jouw kind kunt helpen bij het maken van een passende studiekeuze, leg ik uit in dit artikel. 

7 Tips om te ontdekken welke opleiding het beste past!

Tip 1: Breng de huidige situatie in kaart

Breng samen met je kind in kaart welke keuzes er eerder zijn gemaakt en waarom. Bijvoorbeeld de vakken op school en wat daarvan goed gaat, het meest interessant is of waar je kind juist hard voor moet werken. Misschien zijn er ook vakken die je kind eerst heel interessant vond en nu niet meer. Bespreek in dat geval wat er is veranderd. Bekijk ook de keuzes qua sport, hobby’s en eventuele bijbaantjes.

Tip 2: Laat je kind meer over zichzelf ontdekken

Iedereen heeft meerdere talenten en kwaliteiten, ze zijn van nature aanwezig. Dat zijn de dingen die je gemakkelijk afgaan en waar je niet teveel bij hoeft na te denken. Het valt een ander op waar je goed in bent, maar zelf zie je dat vaak niet eens. Je moet dat dus van anderen horen. 

Laat je kind aan mensen in zijn of haar omgeving vragen welke talenten en kwaliteiten zij zien. Bijvoorbeeld door een mail te sturen of te bellen met de vraag: ´Wat zijn volgens jou mijn mooiste en belangrijkste talenten en kwaliteiten? Natuurlijk wel even toelichten waar die vraag ineens vandaan komt. Leuk om daarna te zien en te bespreken welke talenten en kwaliteiten overeenkomen.

Een andere manier om snel inzicht te krijgen in de persoonlijke eigenschappen, talenten en kwaliteiten van je kind is via de Student Profiel Analyse (SPA). Na het invullen van een online vragenlijst met 24 vragen, ontvangt je kind een gedragsanalyse die vervolgens ook gekoppeld wordt aan alle opleidingen die er in Nederland zijn op mbo, hbo of wo niveau. Op deze manier heeft je kind  snel inzicht in welke opleiding bij hem of haar past. Je kunt hier meer informatie aanvragen over de SPA.

Tip 3: In gesprek over opleidingen en studieloopbanen met de omgeving

Met anderen praten over hun ervaringen en gemaakte keuzes is altijd leuk en goed om te doen. Je kind wordt misschien wel op een idee gebracht of ziet juist af van bepaalde plannen. Niet voor iedereen is het gemakkelijk om dergelijke gesprekken te voeren. In dat geval is het aan te raden om het binnen de vertrouwde omgeving te houden. Begin eens binnen de familie en vriendenkring, maar het wordt pas echt interessant als je kind iemand durft aan te spreken die een beroep uitoefent waar ook daadwerkelijk interesse in is. Je kind kan wellicht via jouw netwerk met iemand in gesprek komen of zoekt zelf via LinkedIn. 

Een passende opleiding zoeken, is en blijft een persoonlijke zoektocht. Voorkom dat je kind zich helemaal ´vastbijt´ in de verhalen en ideeën van anderen. Als je kind enthousiast wordt gemaakt dan is het van belang dat hij zich afvraagt waarom die specifieke opleiding of richting ook voor hem een passende keuze zou zijn. Het is goed om de omgeving te gebruiken om te ontdekken wat er allemaal is en te leren van ervaringen. Alleen is iedereen anders, dus vraag goed door.

Ik heb een reeks interviews op mijn blog-pagina staan over de studieloopbaan van mensen die ergens in mijn leven op mijn pad zijn gekomen. Die vragen zou je kind als voorbeeld kunnen gebruiken.

Tip 4: Kies het juiste opleidingsniveau en bekijk de studierichtingen

Je kind zal een keuze moeten maken op welk niveau hij of zij wil studeren. In Nederland is dat onderverdeeld in het middelbare beroepsonderwijs (mbo), hoger beroepsonderwijs (hbo) en wetenschappelijk onderwijs (wo). Op alle drie de niveaus is de keuze aan opleidingen groot en divers. Op dit moment tellen de universiteiten bij elkaar al bijna 200 opleidingen en op de hogescholen zijn dat er ruim 240. Op het mbo is het aanbod nóg groter. 

Als eerste is het raadzaam om uit te zoeken welk opleidingsniveau het beste bij je kind past. Je kind kan misschien het universitaire niveau prima aan, maar dit type onderwijs hoeft niet perse bij hem of haar te passen. Bekijk en bespreek goed wat jou kind nodig heeft om een opleiding succesvol te doorlopen. Neem daarin mee hoe je kind het beste leert. Hoe meer gemotiveerd je kind is, hoe beter de prestaties!

Als duidelijk is op welk opleidingsniveau je kind gaat studeren dan kijk je samen welke studiedomeinen hij of zij interessant vindt. Daarna kunnen de betreffende opleidingen binnen die domeinen worden onderzocht.

ps: Laat je kind met een brede blik kijken en bedenk dat in dit stadium alles kan en mag.

Tip 5: Verken de toekomstmogelijkheden van de opleiding die past

Je wilt bovenal dat je kind een opleiding kiest die hij of zij leuk vindt. Ik snap dat het ook belangrijk is om te weten of er daarna wel werk te vinden is. De ene scholier houdt zich daar nu al meer bezig dan de ander, maar dit mag zeker ook de nodige aandacht krijgen.

De wereld verandert continue en daarmee onze beroepen. Die verandering komt door de technologie die zich razendsnel ontwikkelt en de economische globalisering die blijft doorzetten. Niemand weet precies hoe de arbeidsmarkt er over 5 of 10 jaar uitziet en welke beroepen in de tussentijd verdwijnen of juist bijkomen. Laat je kind zich goed informeren over de veranderingen in het vakgebied dat hij of zij interessant vindt. Je kind kan ernaar vragen tijdens de open dagen. Vaak staat er ook veel informatie over mogelijke banen op de websites van de opleidingsinstituten en op www.carrieretijger.nl.

Een opleiding kies je niet voor de rest van je leven!

De toekomstmogelijkheden van de opleidingen verkennen is slim om te doen, maar een opleiding kies je niet voor de rest van je leven. Je legt met je studie een bepaalde basis. Je ontwikkelt competenties en vaardigheden die bij diverse soorten beroepen goed van pas kunnen komen. Als je steeds blijft kiezen op basis van wat je leuk vindt en wat past bij jouw persoonlijkheid en interesses, dan komt het later ook wel goed.

Tip 6: Een onderwijsbeurs en open dagen bezoeken

Op de onderwijsbeurs komen veel verschillende opleidingsinstituten bij elkaar, zowel van het mbo, hbo als van het wo. Daar krijg je een beeld van wat er allemaal wordt aangeboden. Er worden er jaarlijks drie georganiseerd verdeeld over Nederland en dat vindt plaats in oktober en november. Naar een open dag ga je vervolgens heel gericht om bij een bepaalde school of universiteit meer te weten te komen over één of meerdere specifieke opleidingen.

Het bezoeken van een open dag of onderwijsbeurs is hét moment om je goed te laten informeren. Je kind krijgt een beter beeld van de studie en inzicht in het verloop van de opleiding. Het is ook belangrijk om er een gevoel bij te krijgen. Laat je kind nagaan of hij of zij zichzelf in die omgeving al die studiejaren ziet rondlopen. Laat hem of haar zich goed voorbereiden op het bezoeken van de open dagen. Deze tips kun je vinden in mijn gratis e-book ´7 tips om je kind te helpen bij het maken van een passende studiekeuze´! 

Is het bezoeken van de open dagen lastig of onmogelijk omdat jullie in het buitenland wonen, vraag dan iemand uit de familie of vriendenkring om een kijkje te nemen. Dan kun je toch ´live´ iets meekrijgen terwijl je er met de camera doorheen wordt geloodst. Er gebeurt overigens ook steeds meer online!

Tip 7: Deelnemen aan diverse activiteiten om de juiste opleiding te kiezen

Er zijn tal van activiteiten denkbaar om erachter te komen welke opleiding bij je past. Echter pakt iedere school het anders aan, maar gelukkig kun je ook veel zelf doen. Laat je kind aan allerlei activiteiten deelnemen. Enkele ideetjes:

1. Informatieavonden en voorlichtingsdagen (open dagen)
2. Onderwijsbeurs
3. Extra vakken in het kader van talentontwikkeling
4. Proeflessen volgen (kan soms ook online)
5. Snuffelstages
6. Speed dates met bedrijven
7. Beroepenmarkt
8. Beroepskeuzetesten*
9. Studiekeuzetesten*
10. Gesprek met een decaan / leraren
11. Gesprekken met oud-leerlingen van school/ studenten
12. Gesprek met een studiekeuzebegeleider**

*Mocht je kind deelnemen aan bepaalde (online) vragenlijsten of testen, let er dan op dat deze gevalideerd zijn. Zelf werk ik met de online vragenlijst Student Profiel Analyse (SPA) van Thomas International. Deze is gevalideerd en geregistreerd bij de British Psychological Society. Gevalideerd betekent dat de uitkomst van de vragenlijst laat zien wie je bent en niet wie je wilt zijn. Je kunt de vragenlijst niet sociaal wenselijk invullen.

**In dit artikel lees je meer over waarom studiekeuzebegeleiding voor jouw kind zo belangrijk is.

Bonustips

Bonustip 1: Begin op tijd met je zoektocht, het liefst het jaar voordat je eindexamen doet. Dan kun jij je dat jaar focussen op je tentamens en examens. 

Bonustip 2: Laat je kind een persoonlijk actieplan maken zodat duidelijk is wanneer welke activiteit afgerond moet zijn om op tijd een studiekeuze te maken.

Bonustip 3: Zorg dat je kind een Top3 maakt, op die manier is de teleurstelling van korte duur als plan A, om wat voor reden dan ook, niet doorgaat.

Bonustip 4: Let op de inschrijfdatum, voor fixusopleidingen is dat 15 januari, voor mbo 1 april en anders 1 mei. Studenten kunnen zich voor maximaal 4 opleidingen inschrijven om vervolgens extra tijd te hebben voor een definitieve keuze.

Bekijk ook mijn e-book  ´7 tips om je kind te helpen bij het maken van een passende studiekeuze´ , daarin staan de 7 tips uitgebreider beschreven.